FRANSA VE POLONYA ORTAKLIĞI

Üç Renk: Kırmızı, 1994 yılında, Kristof Kişlovski tarafından çekilen bir film. Polonya Devlet Televizyonu çalışanı iken çektiği Dekalog dizisiyle yönetmenliğinin zirvesini yaşayan Kristof Kişlovski, televizyon kurmacalarından sonra, sinemada da özgün yaklaşımıyla kalıcı yapıtlar ortaya çıkaran başarılı bir yönetmen.

Kırmızı, “Renkler Üçlemesi” olarak bilinen üç kurmacadan biridir ve Polonyalı yönetmenin, Fransız bayrağındaki renklere karşılık geldiği söylenen özgürlük, eşitlik ve kardeşlik konularını ele aldığı dizinin son kurmacasıdır.

Filmin ana oyuncusu Valentin, Cenevre’de yaşayan genç bir kadındır. Bir gece, arabasıyla eve dönerken bir köpeğe çarpar ve eski bir yargıç olan köpeğin sahibi Jozef ile tanışır. Valentin, Jozef’in kaybolan telefonunu bulur ve ona geri götürür. Bu sıra dışı karşılaşma, ikisinin hayatlarının kesiştiği bir noktayı temsil eder.

Valentin, Jozef’in telefon görüşmelerini dinlerken onunla bağlantı kurmaya başlar ve yavaşça birbirlerine güvenleri artar. Öte yandan Jozef, Valentin’in erkek arkadaşı olan bir yargıç adayıyla gizli bir ilişkiye sahip olduğunu keşfeder. Film boyunca kişiler arasında karmaşık bir ağ oluşur ve izleyicilerin, ilişkileri anlamalarını sağlayan simgesel göstergeler kullanılır.

Sahneler ilerledikçe, Valentin’in erkek arkadaşı olan yargıç adayı tarafından aldatıldığını anlarız. Bu olay, güvenin sarsılması ve insan ilişkilerindeki karmaşıklığı vurgular. Aynı zamanda, film boyunca izlenen telefon görüşmeleri ve iletişim karmaşası, iletişim eksikliklerinin ve insanların birbirlerini gerçek anlamda anlamama durumlarının sonuçlarını ortaya koyar.

Filmin sonunda, Josef ve Valentin’in, aslında, yaşadıkları başka bir kazada tanıştıklarını anlarız. Bu kazada Josef’in ölümcül yaralanmasıyla birlikte, kurmacadaki karmaşık ilişkilerin sonuçları açığa çıkar. Film, insanların birbirine bağlılığı, rastlantısal etkisi ve ilişkilerin karmaşıklığı üzerine yeni düşünce yolları açar.

Rastlantılar, filmde önemli bir etken olarak ortaya çıkar ve kişilerin hayatlarında dönüm noktalarını temsil eden simgesel unsurlarla ilişkilendirilir. Böylece film, insanların birbirine bağlılığını ve hayatta karşılaştıkları olayların etkisini araştırdığı derin bir düşünce evreni sunar; insanların kaderlerinin nasıl birbiriyle kesiştiğini ve bir şekilde etkileşimde bulunduğunu ele alır.

Gösterge ve simgeler, kişilerin iç dünyalarını yansıtırken, izleyicinin de duygusal ve düşünsel tepkilerini uyandırır. Renk kullanımı, görsel simgeler, telefon görüşmeleri ve diğer davranışlar, izleyicilerin filmi yalnızca bir hikâye olarak değil, aynı zamanda derin bir anlam ve düşünce kaynağı olarak deneyimlemesini sağlar.

Bu biçemiyle Üç Renk: Kırmızı, Kişlovski’nin yönetmenlik becerilerinin öne çıktığı ve işlenen konunun gerçekliğiyle insan ilişkileri, adalet ve bağlılık üzerine düşünmeye teşvik eder. İzleyicileri kendi duygusal ve düşünsel yolculuklarına çıkmaya yönlendirirken, aynı zamanda sinema dilinin gücünü ve simgelerin anlam yaratma gücünü gösteren bir kurmacadır. Tüm bu anlamlandırmalarımızda bize yol gösteren bilgimizin kaynağı ise gösterge bilimdir.

Gösterge Bilim İzleğinde Film Eleştirisi Nedir?

Gösterge bilim, dilin ve göstergelerin, imlerin nasıl anlam ürettiğini ve iletişimde nasıl işlev gördüğünü araştıran bir bilim dalıdır.

Gösterge bilimsel film eleştirisi ise sinema ve göstergebilim arasındaki bağlantıyı kurar. Sinema yapıtlarının göstergelerin ve simgelerin kullanımı yoluyla nasıl anlam yarattığını ve izleyici üzerinde nasıl etki bıraktığını inceler.

Film eleştirmeni, filmin anlatım dilini, görüntüleme biçimlerini, simgeler üzerinden aktarılan bilgiyi, ses tasarımını ve bütünleşik kurgusunu gözlemleyerek, filmin izleyici üzerindeki etkisini ve anlatım gücünü çözümlemeye çalışır. Anlatımın altyapısını ve katmanlarını oluşturan göstergelerin, dil bilim ve kültür bağlamlarını da dikkate alır. Kurmacanın ana düşünce yapısını, toplum, siyaset, kültür ve dönemle ilişkisini ve bu yollarla izleyiciye iletmek istediği duygusal tepkileri, anlam katmanlarını değerlendirir.

Bu kısa anımsatmadan sonra, simgelerin ve imlerin, Üç Renk: Kırmızı kurmacasında nasıl ve nerede kullanıldıklarına bakalım. Filmin dil ve gösterge bilim unsurlarını, gösterge ve simgelerin kullanımını, izleyici üzerindeki etkilerini ve anlam katmanlarını açığa çıkarmaya çalışalım. Çünkü Kristof Kişlovski’nin yönettiği  Üç Renk: Kırmızı, karmaşık simgeciliği, göstergeleri ve anlam katmanlarıyla dikkat çeken, derin bir kurmaca evreni sunar.

Kırmızı, renklerin simgesel anlamlarını vurgulayan Üç Renk dizisinin son kurmacasıdır. Kırmızı, film boyunca çeşitli göstergeler aracılığıyla güçlü bir şekilde temsil edilir. Kırmızı renk, tutku, aşk, bağlantı ve kader gibi duygusal ve insan ilişkileriyle ilişkilendirilen bir anlam taşır.

Filmin dilbilimsel çözümlemesi, dilin, göstergeler ve simgeler aracılığıyla nasıl anlam ürettiğini ortaya koyar. Dilin yanı sıra, filmin görsel simge ve ses kullanımı da anlam katmanlarına katkıda bulunur. Örneğin, telefon görüşmeleri ve telesekreter mesajları, iletişimsizlik ve insan bağlantısının karmaşıklığını yansıtan gösterge ve simgeler olarak işlev görür.

Filmin kişileri ve hikâyesi, simgecil anlamı destekleyen göstergeler aracılığıyla derinleştirilir.  Valentin, rastlantısal bir olayla tanıştığı ve telefonda dinlediği diğer kişilerle bağlantı kurar. Bu bağlantılar, tesadüflerin ve insan ilişkilerinin karmaşıklığını gösterirken, göstergelerin kullanımıyla da anlam kazanır. Örneğin, kırmızı bir araba, gelişi güzel  bağlantıların ortaya çıkmasında önemli bir gösterge olarak karşımıza çıkar.

Filmdeki gösterge ve simgeler, izleyici üzerinde duygusal ve düşünsel tepkiler uyandırır. İzleyicinin kırmızı renge dair önemli bir hissiyat geliştirmesi sağlanır. Görsel ve işitsel simgeler, izleyiciyi, oyuncuların duygusal deneyimlerine ortak ederken, aynı zamanda filmin izleğini ve anlatılarını vurgular.

“Üç Renk: Kırmızı” Gösterge Örnekleri

Kırmızı Renk: Kurmaca, ana simge renk olarak kırmızıyı kullanır. Kırmızı, tutku, aşk, bağlantı ve kader gibi duygusal ve insan ilişkileriyle ilişkilendirilen anlamlara sahiptir. Film boyunca kırmızı renk, çeşitli unsurlar aracılığıyla vurgulanır. Örneğin, kırmızı bir araba, kırmızı telefon kulübesi ve kırmızı ışıklar gibi göstergeler, kırmızı renk üzerinden simgesel anlamların iletilmesine yardımcı olur.

Telefon Görüşmeleri: Filmde telefon görüşmeleri, iletişimsizlik, bağlantı ve rastlantılar üzerine yoğunlaşan önemli simgelerden biridir. Valentin, rastgele bir olayla tanıştığı ve telefonda dinlediği diğer kişilerle bağlantı kurar. Bu bağlantılar, insan ilişkilerinin karmaşıklığını ve rastlantıların yaşamdaki etkisini yansıtan göstergeler olarak işlev görür.

Kamera ve Gözlem: Filmde kamera ve gözlem, insanların birbirleriyle olan etkileşimlerini ve ilişkilerini yansıtan önemli simgelerdir. Valentin, kamera kullanarak apartman bloğundaki komşularını gözlemektedir. Bu gözlem, insanların gizli dünyalarına bir bakış sunarken, izleyiciyi de bir gözlemci konumuna yerleştirir.

Hukuk ve Adalet: Valentin, hukuk fakültesinde öğrenim gören bir öğrencidir ve hukukun adaleti temsil etmesi beklenir. Ancak, filmde adalet kavramı sorgulanır ve yanıtlanması güç sorular ortaya atılır. Hukukun sınırları ve adaletin karmaşıklığı, gösterge ve simgeler aracılığıyla izleyiciye aktarılır.

Rastlantılar: Filmin akışında rastlantılar, kişilerin hayatlarında dönüm noktalarını temsil eden önemli simgelerdir. Rastgele olaylar, oyuncuların kesiştiği noktaları ve bağlantılarını belirler. Rastlantıların yanı sıra, kader ve insanların birbirine bağlılığı gibi konular da aynı biçemle işlenir.

Simgeler üzerinden anlatımlar, “Üç Renk: Kırmızı” filminde gösterge bilim izleğinde bir anlam oluştururken, izleyici üzerinde duygusal ve düşünsel tepkiler uyandırır. Bu simgelerin filmdeki kullanımı, yönetmenin dilbilimsel yaklaşımını ve anlatımını güçlendirirken, izleyiciyi de derin düşüncelere sevk eder.

Bu simgelerin yanı sıra filmde daha birçok im ve gösterge, imgelemimizde yeni çağrışımları uyarabilir. İzleyicinin algı düzeyi, çevresel uyaranların yönelimi gibi farklı etkenler kurmaca içerisinden değişik simgesel çıkarımları tetikleyebilir ve yorumları zenginleştirebilir. Doğrusu, sanatın, sinemanın gücü de burada…