İKİ ÖYKÜNÜN BİLEŞKESİ
Raşomon, Ryunosuke Akutagava’nın iki kısa öyküsünün birleşiminden uyarlanan bir kurmaca. Ormanda bir adamın öldürülmesiyle başlayan film, yalanlar ve nedenleri hakkında çarpıcı irdelemeler yapıyor.
Öldürülen adamın yanında bulunan karısına tecavüz edilmiştir ve tüm olayları gören birkaç kişi vardır; O çevrede yol kesen bir uğru, ağaç kesmeye çıkmış bir oduncu ve gizemler dünyasında yolunu arayan bir gezgin. Fakat her biri, kadın da dâhil olmak üzere olayla ilgili farklı şeyler anlatınca, gerçeğe ulaşmak zorlaşmaktadır.
Başarılı sanatçıları yücelterek, egemenin kim olduğunu daha belirgin hale getiren göstergelerden bir olan “Yabancı Dilde En İyi Film” ödülü, 1951 yılında Raşomon’a verilmişti.
Abd’nin, acımasız saldırısıyla çocuk, kadın, yaşlı ayırmaksızın tüm insanları ve otundan itine tüm canlıları öldürdüğü bombardımanların hemen ardından, “hizaya gelen” ülkenin filmine ve yönetmenine verdiği “aferin”, 1947 yılında başlattığı geleneğin beşinci ödülüydü.
Yönetmen Akira Kurosava, o günkü koşullar altında, bu kurmacayı çekmek için izlediği yolu şöyle anlatıyor:
“Bu tasarımı, Daiei şirketine götürdüğümde, çekim için gerekli olan alanların ve düzenlemelerin yalnızca kapı ve öyküdeki tecavüz ile cinayet olaylarını gören tanıkların, sorguya çekildikleri bir avlu duvarı olduğunu söyledim. Bunun dışındaki çekimler için başka bir yapı istemeyeceğime söz verdim. Daiei şirketi az bir masrafla kurulabilecek bu iki yapıyı duyunca tasarıyı hemen kabul etti.”
Görüntü ve kurgu bağlamındaki seçiciliğiyle kendine özgü biçem oluşturmayı başaran Akira Kurosava, diğer kurmacalarında olduğu gibi Raşamon’da da sinemayı düşünce derinliğinin uygulayım alanı olarak kullanıyor:
“1930’lu yıllarda sesli sinemanın çıkışından sonra, sessiz sinemanın kendine özgü mükemmel yönlerini unutmaya, onlara gereken değeri vermemeye başlamıştık. O filmlerdeki güzellik anlayışının yitirilmesi beni hayli üzüyordu. Sinemanın kaynaklarına inerek o güzellikleri tekrar bulmam gerektiğine inanıyordum: Geçmişe dönmeliydim.
Raşamon, sessiz filmlerle ilgili araştırmalarım sonucu ortaya çıkan bulgularımı deneyebileceğim bir film oldu sonunda. Bir cerrahın neşteri gibi, insan yüreğinin derinliklerine inebilen, Akutagava’nın ‘Ormanın Sıklığında’ öyküsünü, bu simgesel alanı yaratmak için kullanmaya karar verdim.
İnsan yaratılışının bu garip tepkilerini, ayrıntılı bir ışık ve gölge oyunu ile anlatabileceğimi düşünüyordum. Doğrudan sapan insanların iç dünyalarını ortaya koyabilmek için daha geniş ve sık ağaçlara gereksinim olacağını düşünerek çekim alanımı büyük bir ormana taşıdım…”
iki kez aynı ödülü almasına karşın, kasıtlı ve bilinçli yönlendirmelerle yolunu şaşıranlara, direnemeyenlere, özgüvenini yitirenlere, özüne yabancılaşan eziklere karşı da bir çift sözü var, Akira Kurosava’nın:
“Raşomon, Venedik Film Festivalinde en büyük ödülü almıştı… Daha sonra en iyi yabancı film dalında Amerikan Akademi Ödülünü aldı. Japon sinema eleştirmenleri bu ödüllerin nedenini hala Batılıların doğunun gizemine olan meraklarına bağlıyorlar.
O zaman da canımı sıkan bu yaklaşım şimdi bana korkunç görünüyor. Neden Japon insanları kendi değerlerinin bilincine varamıyorlar? Neden Batılı olan her davranışı göklere çıkarıp Japon olanları karalıyorlar?
Utamaru, Hokusai ve Şaraku’nun tahta tabletlerle resmettikleri de, Batılılar keşfetmeden önce Japonlar için hiçbir anlam ifade etmiyordu. Bu kavram yetersizliğinin nasıl açıklanması gerektiğini bilmiyorum. Sadece kendi halkımın bu davranışları beni ümitsizliğe sürüklüyor.“
Adı: Raşomon
Özgün Adı: 羅生門
Yönetmen: Akira Kurosava
Öykü: Ryunosuke Akutagava
Senaryo: Akira Kurosava, Şinobu Haşimoto
Oyuncular: Toşiro Mifune, Maçiko Kyo, Takaşi Şimura, Bilade Aybarshi, Masayuki Mori, Minoru Çiaki, Kichijiro Ueda, Noriko Honma, Daisuke Kato
Görüntü Yönetmeni: Kazuo Miyagava
Kurgu: Akira Kurosava
Müzik: Fumio Hayasaka
Yapım Tasarım: Takaşi Matsuyama
Dekor: H. Motsumoto
Yapımcı: Minoru Jingo, Masaiçi Nagata
Yapım: 1950 – Japonya
Tür: Kurmaca
Süre: 88′
