MANKURT

Güç kullanarak gövdenin örselenmesi, acı çektirmek zoruyla aklın işlekliğinin yitirilmesi, düşünce yetisinin ortadan kalkması gibi sıkıntılı durumların sonucunda bir kişilik yitimi yaşanır. Manas Destanı, bu durumun “Mankurt” kavramıyla anlatır.

Kırgız Türklerinin başarılı öykü yazarı Cengiz Aytmatov, sinemaya uyarlanan yapıtlarıynan Kırgız Sinemasının varolmasına da can vermiş bir aydın. “Mankurt”, onun,  Gün Uzar Yüzyıl Olur adlı öyküsünden uyarlanan bir kurmaca sinema filmi.

Dünyanın en uzun destanı olan Manas Destanında yer alan “Mankurt” anlatımını öyküsüne temel edinen Aytmatov, geçen yıllara karşın varlığını sürdüren kavramla halkına, insanlığa karşı uyarı görevini yerine getiriyor.

“Dilini, dinini, kökenini unutan kişi köleleşir. Eğer köle olmak istemiyorsa, diline, dinine, kökenine sahip çıkması gerekir” ana fikrinden yola çıkan öykü, Mariya Urmetova ve Sabah Duru tarafından sinemaya uyarlanmış.

Libya Sinema Kurumunun desteğiyle çekilen film, Türkiye ve Türkmenistan ortak yapımı. Türk sanatçılar ile Sovyet Türkmenistanından sanatçıların birlikte oynadıkları kurmaca, Türkmen Sinemasının kökleşik yapıtlarından “Gelin” filminin yönetmeni Hocakulu Narlıyev yorumuyla izleyiciyle sunulmuş.

Kurmacada, “Cücenler” diye de bilinen “Juanjuanlar” tarafından tutsak edilen insanların, bilinçlerini yitirmeleri ve söyleneni yapan köleler haline gelmeleri için traş edilmiş kafalarına geçirilen ıslak deve derisi ile güneşin altına bırakılmaları ve elde edilen sonuçlar Yalaman kişisi izleğinde aktarılıyor.

Yalaman, obasına yapılan baskınla kaçırılır, mankurtlaştırılır; bilinçsiz bir yaratığa dönüştürülür. Yaptığının ne olduğunu bilmeden buyrukları yerine getirir, düşünme yetisini yitirir, öz annesini öldürür.